جبهه جنگ پوتین چه درسی به ایران می‌دهد؟
🔸ما که در ایران زندگی می‌کنیم رفتار قدرتمندترین همسایه برایمان مهم است. پوتین جلوی چشم جهانیان به کشور همسایه خود اکراین حمله کرده و بیش از ده میلیون شهروند آن آواره شده و ده‌ها هزار نفر از طرفین کشته شدند. تازه اکراینی‌ها قزاق یا ایرانی یا افغانستانی (یا غریبه) نبودند بلکه پسر-دختر عموهای روس‌ها بودند. لذا آگاهی از وضعیت و سرنوشت این حمله پوتین، برای ما ایرانی‌ها هم اهمیت دارد و فقط موضوعی اروپایی نیست. وقتی روسیه به خویشاوندان خود رحم نکند می‌تواند با همسایه‌‌های دیگر خود نیز چنین کند. (خصوصا اینکه روس‌ها در دو قرن گذشته چند بار به ایران و افغانستان حمله نظامی کرده‌اند و نمی‌شود گفت جنگ روسیه-اکراین ان‌شالله گربه است).
🔸توجه به حمله روسیه از جنبه دیگری برای ما ایرانیان نیز مهم است. در دو قرن گذشته، ایران در هنگام رقابت و جنگ قدرت‌های جهانی (مثل جنگ روسیه با قدرت‌های غربی) علی‌الاصول سیاست مدبرانه بی‌طرفی را در پیش می‌گرفته است.
🔸(البته در جنگ جهانی دوم، رضاشاه که در اوج دیکتاتوری و تبختر خود بود و مشاوران دلسوز خود را سرکوب کرده بود و محروم از راهنمایی‌های راهگشا بود. او پیش از اوج‌گیری جنگ میان آلمان هیتلری و کشورهای متفق، سیاست بی‌طرفی ایران کنار گذاشت و جانب آلمان هیتلری را گرفت و ضربه مهلکی خورد.)
🔸متاسفانه با آغاز حمله پوتین به اکراین رئیس جمهور ایران، ورز نکرده و در اسرع وقت با پوتین گفت‌گوی تلفنی انجام داد و عملا جانب حمایت از روس‌ها را گرفت. هم اکنون نیز پس از گذشت شش ماه از این جنگ، شایعه کمک تجهیزات نظامی ایران به روسیه بر سر زبا‌ن‌ها است (در حالی که دولت ترکیه در این جنگ با هر دو طرف جنگ تعامل دارد و یک جانبه طرف روسیه را نگرفته است). این فول‌های درشت، ما ایرانی‌ها را وادار می‌کند که وضعیت جنگ پوتین علیه اکراین را از نظر دور نداریم.
🔸البته بحث من این نیست که چرا جنگ یک هفته‌ای پوتین به شش‌ماه افزایش یافته و به باتلاقی برای این کشور تبدیل شده و تمام بلوک غرب در برابر حمله روسیه گارد گرفته اند (به نوشته‌های “امپراتوری‌گرایی‌های عقیم و “چرا پوتین در استخر خالی شیرجه زد” در کانال @hamidrezajalaeipour نگاه کنید)؟ یا بحث من این نیست که آیا پوتین نهایتا در این جنگ شکست می‌خورد یا ممکن است جنگ طولانی شود و هردو کشور بیشتر آسیب ببینند؟ من در این نوشته فقط به صورت مختصر به دو سوال پاسخ می‌دهم. اول اینکه هم اکنون آخرین وضعیت ارتش پوتین در جنگ با اکراین چگونه است؟ دوم اینکه آشنایی با وضعیت جبهه پوتین علیه اکراین، چه درسی به ما ایرانیان می‌دهد؟
🔸پاسخ سوال اول. نام روسیه از زمان تزارها و بعد در زمان اتحاد جماهیر شوروی و در سال‌های اخیر پس از حمله به کریمه و سوریه برای همه جهانیان (نه فقط ایرانیان) هیبت داشت و دارد.
🔸روسیه کشوری با بالاترین قدرت هسته‌ای و موشکی، و بیشترین نفرات و تجهیزات نیروی زمینی، ابرقدرت نظامی تلقی می‌شد و می‌شود.
🔸اما ببینیم این ابرقدرت که با دلارهای نفت و گاز و بوسیله مجموعه‌ای از الیگارک‌ها اداره می‌شود، الان در جنگ با کشور اکراین چه وضعی دارد؟ پس از گذشت شش ماه، ارتش روسیه در خاک اکراین در بخش‌هایی زمینگیر شده و بخش‌هایی از خاک اشغال کرده را از دست داده است. اهرم محصولات کشاورزی (غله) و انرژی روسیه هنوز دنیا و غرب را به کرنش وانداشته است. روسیه با ارتشی ده برابر اکراین، و با بکارگیری یک سوم این ارتش هنوز نتوانسته یک شهر مهم اکراین را به تسخیر در آورد.
🔸طبق اخبار موجود، در شرایط فعلی مهمترین کاری که ارتش روسیه انجام می‌دهد بمباران و موشک باران تاسیسات نظامی و غیر نظامی و مناطق مسکونی اکراین است-یا انجام همان جنگ کثیف که روسیه و آمریکا در آن سابقه دارند.
🔸نیروی دریایی روسیه در معرض گزند پهبادهای اکراینی است که از غرب دریافت کرده است. نیروی زمینی روسیه حدود شصت فرمانده خود را از دست داده و با فرار سرباز روبرو است و جذب سرباز داوطلب و اعزام آن‌ها به جبهه‌ها کم رونق است. ما آینده این جنگ را نمی‌دانیم ولی وضعیت شش ماهه ارتش روسیه نشان می‌دهد ارتش پوتین یک ارتش روزآمد نیست. مگر در آینده متوسل به تهدید جنگ اتمی شود، که آن‌گاه با کل کشورهای غربی روبرو می‌شود.
🔸این وضعیت بد جبهه‌های جنگ پوتین چه درسی به ما ایرانیان می‌دهد؟ حتی اگر ارتش روسیه زمینگیر نشده بود مصلحت ایران در اعلام بی‌طرفی در این جنگ بود و هست. ذکر دو نکته اهمیت رعایت اصل بی‌طرفی را برای ما ایرانیان بیشتر گوشزد می‌کند. نکته اول اینکه اصول‌گرایان رادیکال که در دولت «یک دست» رئیسی دست بالا را دارند در روزهای اول جنگ اکراین با انجام سخنرانی‌هایی ذوق‌زدگی خود را نشان دادند. گویی از نظر آن‌ها جنگ پوتین علیه اکراین آغاز یک جنگ آخرالزمانی برای نابودی غرب امپریالیست است. گفتند جهان غرب یک طرف و روسیه، چین و ایران طرف دیگر این جهان است. حتی از جهاد الهی و جهانی پوتین علیه استکبار جهانی سخن گفتند! حتی فرجام برجام را پشت گوش انداختند. اما هم اکنون شش ماه از این جنگ آخرالزمانی گذشته و ارتش پوتین در عمل رهایی‌بخش نبوده و زمینگیر شده و میلیون‌ها مردم بیگناه آواره شدند. این تجربه شش‌ماهه هم نشان می‌دهد جانبداری به نفع پوتین به زیان منافع ملی ایران است، چرا ایران باید شریک جرم روسیه در حمله به اکراین شود؟ آیا در این جنگ کشورهای عربی مثل عربستان و امارات موضع سنجیده‌تری نگرفتند؟
🔸نکته دوم اینکه هم اکنون روسیه از ناحیه غرب به شدت زیر فشار است لذا این پوتین و روسیه ضعیف شده مثل گذشته علاقمند به بکارگیری «نیروهای نیابتی» برای جبران ضعف‌های خود است. خصوصا اینکه روس‌ها در بکارگیری نیروهای نیابتی قدمت دویست ساله دارند. در چنین شرایطی حکومت ایران موظف است مقهور توهمات رادیکال‌های اطراف بلوک قدرت نشود و اجازه ندهد که خدایی نکرده بخش‌هایی از امکانات و نیروهای انسانی ایران به «ابزار نیابتی» برای روس‌ها تبدیل شود. تجارب تاریخی به کنار، شرط‌بندی بر روی «اسب درمانده پوتین» خلاف عقلانیت کشورداری است. امروز در ربط با جنگ روسیه با اکراین رعایت اصل بی‌طرفی یک اصل طلایی و رهایی‌بخش است.
