مساله آب و شکلگیری تعادل سیاسی-اجتماعی در توسعه جامعه ایرانی (مورد مطالعه: نظام مدیریت آب در حوضه زاینده‌رود)
کمآبی و ویژگیهای اقلیمی، یکی از مهم‌ترین وجوه تمایزی است که نظریهپرداران توسعه در توضیح ویژگیها و شرایط جوامع شرقی و ایران در تحولات اجتماعی جامعه به آن توجه کردهاند. این نگرش منجر به ارائه نظریاتی ازجمله شیوه تولید آسیایی، استبداد شرقی و استبداد ایرانی شده است که هرکدام با توجه به برخی از ویژگیهای جامعه، سعی در ارائه توضیحی در مناسبات توسعه شرق و پیوند آن با آب داشتهاند که نتوانستهاند با توجه به مشخصات جامعه ایرانی، پاسخ دقیقی برای آن تبیین کنند. این مطالعه با بهرهگیری از روش تحقیق کیفی و مطالعات تاریخی، با بررسی اسناد و هم‌چنین مشاهده و مصاحبه با کشاورزان، سیاستگذاران و مردم ساکن حوضه زاینده‌رود، تصویر دقیق‌تری از پیوند آب و توسعه در جغرافیای این منطقه از ایران ارائه میدهد. نتایج به‌دست آمده در این تحقیق نشان میدهد که مسئله کمآبی در ایران سبب شکلگیری نظامی شده است که برآمده از دو بازوی مشروعیت سیاسی و مقبولیت اجتماعی با فرآیندهای انتصاب و انتخاب است و توسعه جامعه ایرانی، منوط به توازن قوای این دو بخش بوده و چنان‌چه تعادل قدرت آنان بر هم بخورد، جامعه به‌سمت استبداد سیاسی و یا انقلاب اجتماعی حرکت میکند.
نویسندگان: مهرداد توحیدی، تقی آزادارمکی، سید محمد‌علی توکل کوثری، حمیدرضا جلائی‌پور، علی باقری
انتشار: نشریه علمی علوم و مهندسی آب و فاضلاب، سال هشتم، شماره 2، تابستان 1402،صص 56_65
