هشدار‌های سران نظام برای جلوگیری از دوقطبی‌سازی‌های منلفی، تدبیری به‌جا و پخته بود.

مصاحبه با ایرنا

ضرورت انسجام داخلی و پرهیز از دوقطبی سازی طی روزهای گذشته، یكی از برجسته ترین محورهای سخنان مسوولان و سران جمهوری اسلامی ایران بوده است. به تازگی «حسن روحانی» رییس جمهوری كشورمان در توئیتی درباره ایجاد شكاف و دوقطبی شدن جامعه هشدار داد و نوشت: تفرقه، شكاف و دوقطبی شدن جامعه، آغاز انحطاط خواهد بود. ما همه زیر یك چتر محافظ هستیم كه چند قسمت كردن آن، امكان‌پذیر نیست.
وی همچنین، هفتم مهرماه در جمع علما، ایثارگران و برگزیدگان استان قزوین بر اهمیت حفظ وحدت تاكید و اظهار كرد: اختلاف سلیقه اشكال ندارد اما بسیار مهم است كه به عنوان اعضای یك خانواده، اهداف اصلی و مهم را گم نكنیم. …باید همگان خود را عضو یك خانواده بدانیم چرا كه رقابت های حزبی وقتی به كینه، كینه توزی و تنازع منجر شود، انحطاط آغاز خواهد شد.
پیش از آن، رهبر انقلاب در جلسه درس خارج فقه پنجم مهرماه درباره این خطر هشدار داده و دوقطبی شدن را برای جامعه مضر دانسته بود.
در این پیوند، گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا با جلایی پور جامعه شناس و مدرس دانشگاه تهران گفت وگو كرد. مدرس جامعه شناسی دانشگاه تهران در كنار تشریح آسیب های ناشی از دوقطبی سازی میان طرفداران نظام و مخالفان آن، قطب بندی های انتخاباتی را كه در چارچوب قوانین صورت می گیرد، مثبت و مفید ارزیابی كرد. جلایی پور، هشدارهای مسوولان و سران كشور با هدف جلوگیری از دوقطبی سازی های منفی را تدبیری بجا و پخته دانست كه در راستای تامین منافع ملی صورت گرفته است. وی همچنین، پیش بینی كرد به دلیل تنوع در برنامه های نامزدهای انتخاباتی، رقابت های سالم و جدی، پیش رو خواهیم داشت.
در ادامه، مشروح گفت وگوی ایرنا با جلایی پور آمده است:

ایرنا: منظور رهبری و رییس جمهوری از دوقطبی شدن جامعه چیست؟
جلایی پور: دوقطبی شدن به 2 معنا است؛ یك معنای آن جنبه منفی دارد و چهره سیاسی چون آقای احمدی نژاد استعداد ایجاد این فضای دوقطبی را در جامعه داشت. معنای رایج دیگر به دوقطبی سازی ها در صحنه انتخابات و آرایش نیروها اشاره دارد. در معنای نخست و منفی دوقطبی سازی، در نهایت نیروهای مخالف و موافق نظام در برابر یكدیگر صف آرایی می كنند.

ایرنا: آیا در وضعیت كنونی خطر بروز نوع نخست از دوقطبی احساس شده است؟
جلایی پور: با توجه به تجربه های دهه گذشته، مشكلات بنیادی درون جامعه و اوضاع ناآرامی كه در منطقه وجود دارد، در شرایط كنونی باید از ایجاد دوقطبی به معنای نخست آن دور شویم. ایران به شدت به اتحاد مستحكم میان جامعه و حكومت نیاز دارد. وجود دوقطبی منفی به منافع ملی، زیان اساسی وارد خواهد ساخت.

ایرنا: چگونه می توان با مرور تجربه های گذشته از بروز این خطر جلوگیری كرد؟
جلایی پور: طی سال های گذشته، احمدی نژاد با وجود نداشتن راهبردی درست در اداره كشور، در دوقطبی سازی نقش پررنگی ایفا كرد. وی ابتدا با ایجاد دوقطبی وارد صحنه انتخابات سال 1384 شد. او با معرفی خود به عنوان نماد پاكی و مردی پاك كه از درون ملت برخاسته، هاشمی رفسنجانی را در جبهه مقابل نشان داد. او طوری وانمود كرد كه رفسنجانی نماد نظام و خود نماد مردم است و میان نظام و مردم تقابل وجود دارد. به این ترتیب وارد عرصه انتخابات شد.

ایرنا: آیا در شرایط كنونی كشور، امكان دوقطبی سازی وجود دارد؟
جلایی پور: احمدی نژاد تا مدتی پیش قصد داشت بار دیگر وارد انتخابات شود یعنی پیش از اینكه دادگاهِ دارای صلاحیتی به حجم تخلف های وی رسیدگی كند. اكنون دیگر وی نمی تواند خود را مخالف فساد معرفی كند چراكه كسی حرف های وی را باور نمی كند. تنها راه احمدی نژاد برای موفقیت در انتخابات ایجاد دوقطبی موافق و مخالف نظام بود. این همان موضوع خطرناكی بود كه مسوولان هشدار آن را می دهند.
البته از منظر حقوقی هر نیرویی كه از نظر قانونی و دادگاه های صالحه محكوم نشده است باید بتواند در انتخابات شركت كند اما از نظر سیاسی- اجتماعی برای جلوگیری از دوقطبی سازی طرفداران نظام و مخالفان نظام، این هشدارها تدبیری بجا و پخته بود. جامعه ایران تحمل این قطبی سازی و بحران سازی را ندارد و درك این نكته باعث نگرانی و اعلان هشدار شده است.

ایرنا: قطب بندی نوع دوم كه مثبت و مفید ارزیابی می كنید، چیست و چگونه تحقق می یابد؟
جلایی پور: این نوع از قطب بندی در فرایند انتخابات خود را نشان می دهد كه در آن نامزدهای انتخاباتی با حضور در عرصه رقابت ها و معرفی برنامه های خود، در پی جلب رضایت مردم اند. از طرفی، در جامعه ما مشكلات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی بسیاری وجود دارد كه هر كدام از آنها همانند موضوع كنسرت ها می تواند به مساله ای مهم تبدیل شود.
بنابراین، در انتخابات 1396 كه مردم نیز در آن نقش فعالی خواهند داشت، دوباره آرایش سیاسی شكل می گیرد ولی این قطب بندی انتخاباتی نه علیه نظام كه در داخل نظام است. پیش بینی می كنم كه به دلیل تنوع در برنامه های نامزدها، رقابت های سالم و جدی پیش رو داشته باشیم.

ایرنا: همچنان كه گفتید، یكی از بسترهای مورد نیاز برای برگزاری انتخابات سالم و پویا، نبود دوقطبی از نوع منفی است. چگونه می توان از بروز این خطر جلوگیری كرد؟
جلایی پور: بهترین راهكار برای انتخابات سال 1396 این است كه كشور به سمت انتخاباتی سالم، منصفانه و رقابتی حركت كند تا هر گروهی بتواند به تشریح برنامه های خود بپردازد. این انتخابات باید به گونه ای انجام شود كه تندروها توان آلوده سازی جو رقابتی را نداشته باشند.
در انتخابات پیش رو همانند انتخابات پیشین به مشاركت بالای مردمی نیازمندیم. مردم در 1392 نگران سرنوشت كشور و شبح ناامن ناشی از تاثیر تحریم های بین المللی بودند، بنابراین در جریان انتخابات، روح جمعی مردم به شور افتاد و برای نجات كشور انتخاباتی پرشور را رقم زد.
در انتخابات 1396 كشور تازه روی ریل پیشرفت قرار خواهد گرفت و مسوولان باید اقدام های مناسب و دشواری برای ایجاد تحولات اقتصادی انجام دهند. می توان دور نخست ریاست جمهوری روحانی را به دوره آواربرداری و كشاندن قطار پیشرفت ایران روی ریل تشبیه كرد اما هنوز مشكل های زیادی در حوزه های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی وجود دارد كه مرتفع كردن آنها، رای بالای جامعه را نیاز دارد. به نظر من رای بالای پنج میلیون نسبت به میزان آرای انتخابات گذشته، پشتوانه ای محكم برای حكومت و جامعه مدنی به شمار می رود.