ضربات مهلک رادیکال‌های راست به نهاد انتخابات
مصاحبه با روزنامه اعتماد 1402/5/25
❓موضوع انتخابات و نحوه کنشگری اصلاح طلبان در آوردگاه های اخیر به خصوص پس از سال۸۸ بحث مهمی است، برخي اظهارنظرها مطرح شده که اصلاح طلبان به دلیل سهم خواهی در برخی برهه ها از جمله انتخابات ۱۴۰۰حاضر به ورود فعال نشدند این گزاره از نظر شما درست است؟
❇️جلائی‌پور: این سهم خواهی دروغ محض هست. همه می‌دانیم در جریان انتخابات ۱۴۰۰ بخاطر مهندسی عجیب انتخاباتی، اصلاح‌طلبان به دو بخش تقسیم شدند. یک بخش گفتند این ها حتی به لاریجانی هم رحم نکردند و گفتند تمام نامزدهای اصلی ما را مثل جهانگیری را رد صلاحیت کردند. لذا دیگر نتوانستند در انتخابات فعال شوند.
❇️بخش دوم کسانی بودن که خوب می‌دانستند که ورود “دولت یکدست” چه هزینه‌های سنگینی برای ایران دارد. لذا این بخش با عده و نفرات کم در انتخابات از آقای همتی دفاع کردند و دو میلیون چهار صد هزار رای آوردند.
❇️مهم این است که هر دو بخش سهم خواهی نداشتند بلکه بیشتر نگران آینده کشور بودند. این دو سال هم نشان داد که اون نگرانی‌ها درست بوده است. و زندگی مردم بدتر شده.
❓به نظر می رسد، اصلاح طلبان از سال ۸۸ به جز انتخابات هیچ کلاسه موضوعی دیگری برای خود تعریف نکرده اند. با نزدیک شدن به انتخابات اصلاح طلبان دست به کار می شوند، و بعد از پایان انتخابات و شکست یا پیروزی به درون خویش فرو می روند تا انتخابات بعدی. موضوعاتی چون گفتمان سازی، نقد درون گفتمانی و…کمتر مورد توجه جریان اصلاحات قرار دارد.اولا بفرمایید آیا این گزاره راست است ،اگر بله، جریان اصلاحات چگونه می‌تواند جدا از انتخاات، نقشی برای خود تعریف کند؟
❇️جلائی‌پور: ببینید در دو دهه گذشته چه اتفاقی افتاده؟ ما هر چی جلو آمدیم هسته اصلی قدرت از “جمهوریت” جمهوری اسلامی فاصله گرفته به طرف “امارت” اسلامی حرکت کرده. آخرین آن، فاجعه انتخابات مهندسی شده ۱۴۰۰ بود.
❇️حالا در برابر این وضعیت به تدریج در بین اصلاح‌طلبان دو گرایش تحلیلی اتفاق افتاده.
❇️یک عده می‌گویند حکومت مشکلات ساختاری داره اول باید مشکلات ساختاری رو حل کرد بعد رفت دنبال حل مشکلات سیاستی و رفتاری مثل تورم، کم‌آبی.
❇️یک عده هم می‌گویند به رغم مشکلات ساختاری حکومت، اول خوبه یک سری سیاست‌ها رو برای بهبود وضع دنبال کنیم. بعد زمینه برای اصلاحات ساختاری هم پیش می‌آید.
❇️من خودم طرفدار راه دوم هستم. ولی خیلی‌ها طرفدار ایده اول هستند. و برای همین اختلافات، اصلاح‌طلبان بین دو انتخابات فعال نبودند و بین آن‌ها در روبرو شدن با انتخابات تفاوت هست.
❓اخیرا مطرح شده که چون همتی پیشنهاد اصلاح طلبان را برای وزارت ارشاد محمدرضاجلایی پور و حضور ستاری برای سازمان برنامه و بودجه و…را نپذیرفته، حاضر به حمایت از همتی نشدند، واقعا اینطور است؟
❇️جلائی‌پور. من در یادداشت کانالم به دقت توضیح دادم. گفتم این یک حرف سست و دروغی است که زده شده است. من از اول تا آخر کمپین انتخاباتی آقای همتی حضور داشتم. اغلب مطالبی که محمدرضا برای آقای همتی آماده کرد ایشون در مناظره بکار بردند. ضمن این کسی دنبال سمت نبود. آخه کسی دنبال سمت باشه که دنبال آقای همتی نمی‌ره. می‌ره در خانه خالص‌سازان رو می‌زنه. [خنده] و الان هم دیگه یک سال زندان نبود.
❓نحوه کنشگری اصلاح طلبان در انتخابات ۱۴۰۰چگونه بود؟چه رخدادهایی باعث شد اصلاح طلبان رسما از نامزدی حمایت نکنند؟
❇️جلائی‌پور. در پاسخ به سوال دو به این سوال شما پاسخ دادم. مشکل کشور که اصلاح‌طلبان و منتقدان انتخابات ۹۸ و ۱۴۰۰ نیستند. گفتم مشکل کشور اینه که دارند “جمهوری” اسلامی رو می‌برند به طرف “امارت” اسلامی. ضربات مهلکی به نهاد انتخابات و به جایگاه مجلس و به حاکمیت قانون خورده است. علامت ترمیمی هم به چشم نمی‌آید.
❓در بطن اصلاح طلبی هم دیدگاه های متفاوت و متضادی وجود دارد. در جریان انتخاب رئیس جبهه اصلاحات، برخي طیفهای درون اصلاحات معتقد بودند باید فردی سکان هدایت جبهه را به دست بگیرد که توانایی ایجاد ارتباط با هسته سخت قدرت را داشته باشد، ضمن اینکه از مطالبات مردم هم دور نباشد.شما روند انتخاب رئیس جبهه را چطور ارزیابی میکنید؟
❇️جلائی‌پور: ببینید ما یک مشکلی داریم که در تاریخ معاصر چندین‌بار تجربه شده. اون هم این هست که شخصیت‌های سیاسی واقع‌گرا و اخلاقی ما رو افرادی که از موضع “آوانگاردی” حرکت می‌کنند به سخره می‌گیرند. شما در جریان نهضت ملی ببینید چپ‌های پیشرو چقدر خلیل‌ملکی رو اذیت کردند (او در اون زمان جزو نوادر روزگار بود). وقتی این اذیت‌ها بشه شخصیت‌های پخته عزت‌نفس دارند و کنار می‌کشند.
❇️این دفعه هم در کنار تداوم انحصارطلبی خالص‌گرایان از این اذیت‌ها در جبهه اصلاحات هم بود و متاسفانه این جبهه نتوانست از ریاست آقای بهزاد نبوی استفاده کند. به نظر من ایشون هم جزو شخصیت های پخته، اخلاقی و مجرب دوره ما است.
❓در انتخابات ۱۳۹۲ ، هماهنگی میان آیت الله هاشمی به عنوان لیدر طیفهای میانه و یکی از ستون های نظام و سید محمد خاتمی به عنوان رهبر جریان اصلاحات، منجر به توفیق شد.توفیقی که در انتخابات مجلس دهم هم ادامه داشت و نهایتا باعث امضای برجام شد. این روند اما پس از فوت آیت الله هاشمی دچار خدشه شد. فکر می کنید چرا این هماهنگی ها در انتخابات ۹۸و۱۴۰۰شکل نگرفتند؟
❇️جلائی‌پور: ببینید. گفتم مهترین علتش بخاطر مهندسی‌های وقیحی بود که انجام شد. علت بعدی هم درست گفتید هاشمی رفسنجانی هم در میان میانه‌ها و عقلا و هم برای حکومت یک لنگر توازن بخش بود. اگر هاشمی بود و اگر توصیه‌هاش در ۸۸ از سوی حکومت جدی تلقی می‌شد که حکومت به این روز نمی‌افتاد که مردم در خیزش اعتراضی مهسا اون شعارها رو بدهند! اتفاقا به نظر من هرچی “خالص‌گرایی” ادامه پیدا کنه وضع بدتر می‌شه.
❇️در شرایط فعلی مسوولان امنیتی، اجرایی و قضایی اعلام کرده اند، آذر منصوری از منظر قانونی نمی تواند در شمایل ریاست جبهه فعالیت کند ،اصلاحات چگونه می تواند از این بزنگاه عبور کند. پلن B اصلاح طلبان چه خواهد بود؟
❇️بینید جبهه اصلاحات شورایی و مبتنی بر گفت‌گو است. تصمیم اخیر شورا هم درباره انتخابات بصورت جمعی بوده و تعداد مخالف و موافق هم نزدیک به هم بودند. حالا در آینده هم دوباره بحث و گفت‌گو می‌شه. در آینده باید دید چه نامزدهایی تایید می‌شوند و میزان مشارکت مردم در انتخابات چه مقدار است. الان که وضع خوب نیست.
❇️ضمنا اخباری که راجع به خانم منصوری گفتید دقیق نیست. من عکس آن‌را شنیدم. در گفت‌گویی که اخیرا اطلاعات سپاه با او داشته گفتند ما مشکلی با سمت خانم منصوری نداریم.
