سیاست‌های انتخاباتی؛ تداوم راه اصلاحات
چشم‌انداز ایران شماره 120
✅نرمالیزاسیون با بهبودخواهی یکی نیست. «نرمالیزاسیون» یعنی کوشش برای عبور از وضع نیمه امنیتی 1388 تا 1392 به یک وضعیت عادی‌تر که تا حدودی اتفاق افتاد. غیر از انجام برجام، گسترش زیرساخت‌های 3G و 4G که در دوره روحانی اتفاق افتاد، آزادی در فضای آنلاین و حوزه عمومی را تقویت کرد. همین سینمای اعتراض و خروج که در جشنواره ۹۸ دیده شد، نشان‌دهنده عبور جامعه از وضعیت نیمه‌امنیتی است؛ اما «بهبودخواهی» یعنی اصلاح‌جویان از طریق انتخابات بتوانند دولت، مجلس و شوراها را به دست بگیرند و سیاست‌های داخلی و خارجی را عوض کنند. این فرآیندی است که وارد آن نشدیم و اصلاح‌طلبان هم قول تحقق آن را ندادند.
✅در شش سال گذشته اصلاح‌طلبان، هم با مانع‌تراشی دولت موازی در بالا روبه‌رو بودند و هم با حمله سرنگونی‌طلبان در پایین در جامعه روبه‌رو بودند. من معتقدم پس از تشکیل مجلس یازدهم اصلاح‌طلبان موقعیتشان در حکومت ضعیف‌تر می‌شود، ولی موقعیتشان در افکار عمومی و جامعه مدنی بهتر می‌شود و دولت موازی به‌طور مستقیم زیر فشار کوبنده انتظارات قرار خواهد گرفت.
✅من همچنان بر «سیاست اصلاحی و انتخاباتی» تأکید می‌کنم؛ این سیاست کُند و حوصله‌سربر است، ولی برای ایران ریسکی نیست. دنبال‌کردن «سیاست خیابانی» در شرایط کنونی ایران و خاورمیانه اصلاً قابل اجرا و بهداشتی و خشونت‌پرهیزانه نیست. تجربه بهار عربی در ده سال گذشته در لیبی، مصر و سوریه پیش چشم ماست. هر حرکت جمعی و اقدام نسنجیده‌ای که کوچک‌ترین خطری برای تمامیت سرزمین ایران داشته باشد قابل دفاع نیست.
✅روشن است که بحث رفراندوم الآن یک بحث نمادین است. یکی از شروط تحقق رفراندوم (مثل رفراندوم بازنگری قانون اساسی که در سال ۶۸ انجام شد) این است که نیروهای پرقدرت در جامعه سیاسی قبل از انجام رفراندوم روی محورهای اصلی موضوع رفراندوم اجماع داشته باشند. به‌عنوان مثال پاره‌ای از اصول قانون اساسی با هم تعارض دارند و اصل تناسب مسئولیت و اختیار در آن‌ها رعایت نشده، ولی هنوز بین نیروهای اصلی جامعه زمینه اجماع روی این مباحث فراهم نشده.
✅اگر روزی شرایط برای اصلاح قانون اساسی فراهم شود، شایسته است اولاً منابع متعدد مشروعیت نظام سیاسی درمان شود و ثانیاً همان اصل تناسب اختیارات و مسئولیت‌ها تصحیح شود. هر فرد و نهادی که در جامعه ایران قدرت دارد و بر منابع عمومی مسلط است باید به مردم و نمایندگان آن‌ها پاسخگو باشد و فرآیند حکمرانی شفاف باشد.
✅اصل بر تکریم و تقویت نهاد انتخابات است و اگر انتخابات سالم و رقابتی باشد، حتماً باید مشارکت کرد. مثلاً در انتخابات 1398 جریان اصلی اصلاحات برای دفاع از نهاد انتخابات و به اعتراض از مهندسی ویژه انتخابات در تهران لیست نداد. به نظر من این کار درستی بود.
