درباره سخنان اخیر رهبری درباره انتخابات ۱۴۰۲
مصاحبه با روزنامه هم‌میهن 1402/1/17
۱- رهبری در دیدار اخیر با مسئولان نظام خواستار برگزاری سالم و با مشارکت بالای انتخابات آتی مجلس و خبرگان شدند. به نظر شما با توجه به مجموعه شرایط سیاسی و اجتماعی موجود به‌ویژه پس از دو انتخابات ۹۸ و ۱۴۰۰ و ناآرامی‌های ۱۴۰۱ تا چه حد این امر قابل تحقق است و چرا این امر برای نظام اهمیت دارد؟
باید امیدوار بود با این صحبت‌های رهبری انتخابات ۱۴۰۲ سرنوشتی به غیر از انتخابات عقیم ۱۳۹۸ پیدا کند. پایگاه رای ارکان حکومت یکی مبانی اقتدار و قدرت حکومت هست. در گذشته و در مهندسی انتخابات ۹۸ و ۱۴۰۰ و با تشکیل “دولت یکدست” به پایگاه رای حکومت توجه نشد و حکومت در برابر اعتراضات مردمی بی‌سپر شد (توجه به مضامین شعارهای اعتراضات پاییز ۱۴۰۱ این موضوع را روشن می‌کند). ظاهرا و انتظار این است که یک حکومت عاقل این ضعف رو در انتخابات ۱۴۰۲ ترمیم کند.
باید این تغییر رویکرد حکومت در انتخابات ۱۴۰۲ را در عمل دید. ضمنا تا یازده ماه دیگر، که قرار هست انتخابات برگزار بشود وضعیت سیاسی ایران خیلی سیال خواهد بود و قطعی نمیشود حرف زد.
چرا؟ چون: وضعیت مولفه‌هایی مثل رابطه ایران با کشورهای همسایه، رابطه ایران با کشورهای غربی در بحث رفع تحریم‌ها، کنترل گرانی‌ها، کنترل تغییرات و التهابات نرخ ارز، نحوه مدیریت حجاب از سوی حکومت، سلامت رهبری، این‌که تندروها در حکومت دست‌گل خاص و “ایران‌برانگیزی” به آب ندهند، وضعیت اختلال در اینترنت، این که ناامنی حادی در ایران رخ ندهد، همه این‌ها مولفه‌های مهمی هستند که بهتر شدن یا بدتر شدن آن‌ها را باید در عمل دید. با تبلیغات کار کشور درست نمیشه.
اگر مولفه‌های مذکور حاد نشود، تازه یک مولفه دیگر خیلی تعیین کننده است این که آیا نیروهای کیفی و شایسته شهروندان (حدودا جوان و چهل ساله) کشور در جریان انتخابات مجلس آتی گرفتار تیغ نظارت استصوابی می‌شوند یا نه؟ اگر این نیروها بتوانند نامزد انتخابات شوند، حدس من این هست که میزان مشارکت مردم در سطح ملی در انتخابات ۱۴۰۲ از پنجاه در صد بالاتر می‌‌رود. البته در شهرهای بزرگ همچنان مشارکت بالا نخواهد بود. شیر نظارت استصوابی هم دست رهبری-بیت هست. اگر رهبری خواهان گشایش باشد بعید است شورای نگهبان مقاومت کند.
حتی اگر بفرض بعید انتخابات خیلی سالم، رقابتی و با نامزدهای اقشار مختلف برگزار بشه، میزان مشارکت می‌تواند از شصت در صد هم بیشتر بشود.
اما اگر متاسفانه در چندتا از مولفه‌های بالا ناکامی رخ بدهد احتمال وقوع انتخابات کم رونق مثل انتخابات ۹۸ هم هست. حتی امکان بایکوت انتخابات از سوی اقشار تاثیرگذار جامعه هست. لذا حکومت ایران خوبه به این گزاره ساده توجه کنه که مردم و شهروندان ایران «بی‌خرد» نیستند و در برابر هر غلط حکومت بی‌تفاوت نمی‌شوند.
۲- رهبری در این سخنرانی از مسئولان ذیربط خواستند راهبرد مشارکت، امنیت، سلامت و رقابت انتخابات را از هم‌اکنون مشخص کنند. دلیل اهمیت این راهبرد و ارکان آن چیست و چرا رهبری بر مشخص شدن سریع آن تاکید دارند؟
حالا باید ببینیم در عمل و پس از صحبت رهبری دستگاه‌های حکومتی و صدا و سیما و شورای نگهبان و دستگاه‌های اطلاعاتی چه خواهند کرد؟ شما دیدید در اوج خیزش اعتراضات مردمی وزیر کشور گفت راه نجات کشور را بازگشت به سخنان مرحوم مصباح است! نیامد بگوید راه نجات کشور «میزان رای ملت» امام هست. این حرف وزیر کشور یعنی رای مردم برای دولت رئیسی اهمیت محوری ندارد. با این تلقی‌ها بعیده انتخابات با رونق و تاثیرگذاری داشته باشیم. صدا و سیما همچنان ضد تشکل‌یابی سیاسی شهروندان و ضد نهادهای مدنی صحبت می‌کند. با جسارت به مردم معترض می‌گوید اغتشاشگر! با این شیوه، پایگاه تخریب شده حکومت ترمیم نمیشود. بلکه دوباره با یک انتخابات «نیم‌بند مهندسی شده» روبرو می‌شویم. متاسفانه در اطراف انتخابات مهندسی شده هم شبکه‌ای از منافع و گروه‌های همسود شکل گرفته و اساسا دغدغه‌ای برای کسری مشروعیت نظام ندارند و زیر شعارهای حکومت‌پسند دنبال بستن بار خودشان هستند. بدون توجه به لزوم تغییرات، متاسفانه «وضعیت دولت و جامعه ضعیف فعلی» ادامه پیدا می‌کنه. و مقامات حکومتی همچنان تکیه‌گاهشون نیروهای امنیتی خواهد بود. شما دیدید عضو شورای شهر تهران برای کنترل حجاب از ارتش و سپاه و بسیج کمک خواست!! ببینید کار حکمرانی به کجا رسیده.
۳- رویکردهای مسئولان اجرایی و نظارتی انتخابات را تا چه حد متناسب با پیشبرد این راهبرد می‌دانید؟
اشاره کردم. با این وزارت کشور، با این نظارت استصوابی، با این صدا‌و‌سیما با این فیلترهای شدید امنیتی‌ها، با این اخلال‌ها در اینترنت و با این وزیر قطع ارتباطات، امید اصلاح و تغییری نیست. متاسفانه یک دهه هست با سیاست‌های غلط داخلی و خارجی جامعه و بوروکراسی ایران دارد تخریب می‌شود.اگه چنین تخریب‌هایی نشده بود این اعتراضات مردمی و با صدای بلند شکل در ۱۴۰۱ نمی‌گرفت.
۴- آیا با توجه به فضای موجود و سوابق دو انتخابات قبل، گرایش و انگیزه و توان لازم برای حضور موثر در این انتخابات را دارند؟ چه پیش‌زمینه‌هایی در این جهت باید فراهم شود؟
با حرف و با تبلیغات حکومت ایران از بحران عمیق کسری مشروعیت و ناکارامدی بیرون نمی‌آید. شما دیدید حکومت در ۹۸ و ۱۴۰۰ مهندسی کرد و به مردم دهن کجی کرد و دولت «یکدست» تشکیل داد ولی این حکومت یکدست هم برای بلوک قدرت تخم دو زرده‌ای نکرد و دیدیم حکومت در ۱۴۰۱ شش ماه با اعتراض مردم روبرو شد. برای عبور از این وضعیت اون مولفه‌هایی که در ابتدا اشاره کردم مهمه. اقشار مختلف مردم باید بتوانند شهروندان شایسته خود را نامزد کنند و به آن‌ها رای بدهند. تا یک مجلس تاثیرگذار شکل‌بگیرد. با عده‌ای از افراد بدون شایستگی و بدون کارنامه اما تایید صلاحیت شده که نمیشه اوضاع رو تغییر داد، میشه اوضاع را خرابتر کرد. با تبلیغات و مهندسی از سوی حکومت، انتظار بهبود اوضاع کشور رو نمیشه داشت فقط میشه انتظار داشت باز حکومت از جامعه سیلی بخوره. حتی ممکنه جامعه به گرداب بی‌ثباتی و ناامنی بیفته.
