تبیین «فرآیند» پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۵۶-۱۳۵۷ براساس سرمشق انتخاب عقلانی و نظریه بسیج منابع

در بیست و هفت سال گذشته در بررسی انقلاب اسلامی از میان سه نوع تبیین «علّی» «فرآیندی» و «پیامدی» از انقلاب ها بیش از همه به تبیینهای علّی و ساختاری (یا نوع اول) توجه نشان داده شده است. هدف اصلی این مقاله شناخت انقلاب اسلامی از طریق توضیح فرآیند فعال و زنده شکل گیری بسیج انقلابی مردم ایران (یا تبیین نوع دوم) است. نگارنده کوشش کرده از منظر سرمشق انتخاب عقلانی و نظریه بسیج منابع توضیح دهد که چگونه «قدرت اجتماعی» ناشی از بسیج مردمی در جامعه ایران بر «قدرت سیاسی» حکومت پهلوی پیروز شد. توجه به جریان زنده رخدادها و فرصتهای گوناگون ، خلاقیت و جسارتهای انقلابیون؛ اعتقادات مذهبی مردم وقتی که جهت سیاسی پیدا می کند ، رهبری مردمی ، ناتوانی نخبگان حکومتی در مهار مخالفان ، در فرآیند پیروزی انقلاب نشان میدهد که : اولاً چرا پیروزی انقلاب ها پدیده های نادری هستند و ثانیاً چرا آشنایی با علل انقلاب به تنهایی توضیح دهنده چگونگی پیروزی انقلاب ها نیست

نویسنده : حمیدرضا جلائی پور
انتشار : مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی ، س ۱۵، شماره ۵۶-۵۷